<< terug

Op 27 april 2018 kregen we het officiële bericht dat ons eerste leerplan voor de leergebieden ‘mens & maatschappij’ en ‘wetenschappen & techniek’ goedgekeurd werd door de onderwijsinspectie. Dit betekent dat FOPEM-scholen vanaf schooljaar 2018-2019 voor wereldoriëntatie een eigen FOPEM-leerplan kunnen gebruiken.

Tot voor kort werkten alle FOPEM-scholen met leerplannen van het OVSG (Onderwijskoepel voor Steden en Gemeenten) voor elk leergebied. Deze leerplannen zijn echter niet opgemaakt met FOPEM-scholen in het achterhoofd, en dat voel je. Scholen maakten in de loop der jaren eigen verwerkingen en interpretaties van die leerplannen maar voelden dat er nood was aan een eigen, gedeeld leerplan dat de specifieke FOPEM-context respecteerde. Een leerplan dat het emancipatorische gedachtengoed concreet vorm kon geven.

Daarop werd besloten om in september 2017 met de opmaak van een eigen FOPEM-leerplan te beginnen. De scholen bleken het meest moeite te hebben met de opbouw van het OVSG-leerplan voor wereldoriëntatie. Het eerste FOPEM-leerplan zou dan ook voor dit leergebied opgemaakt worden.

Coördinatoren, kernmedewerkers, bestuursleden, begeleiders en externe experten werden betrokken bij de opmaak. Al snel viel de keuze op het samenstellen van een cahier, eerder dan het opmaken van een leerplan. “What’s in a name?” zou je kunnen denken; er bleek wel degelijk een gevoelig verschil te zijn tussen een cahier en een leerplan. We wilden vooral het emancipatorische en onafhankelijke karakter van de scholen respecteren en ondersteunen. Een strakke leer-planning die voor elke leerling op voorhand bepaalt hoe zijn of haar leerproces zal verlopen, sloot niet aan bij die doelstelling. Ook het dichtmetselen van de vrijheid die onze scholen zo genegen is, leek ons geen goed idee. Een cahier is een flexibeler en vrijer instrument. Het is een werkschrift dat scholen toelaat om hun eigen verhaal te schrijven en ook de ruimte biedt om dichter bij de context van elke klas leerdoelen te formuleren. Ons eerste leerplan werd dus als snel omgedoopt tot ‘Cahier wereldoriëntatie’.

De onderwijsinspectie respecteert het idee om intern over een cahier te spreken, maar wees er wel op dat de officiële benaming nog steeds ‘leerplan’ moet zijn. Het leergebied ‘wereldoriëntatie’ werd vanaf 1 september 2015 opgesplitst in ‘mens & maatschappij’ en ‘wetenschappen & techniek’. Ook die officiële benaming moet in het leerplan herkenbaar zijn. De officiële naam van ons cahier W.O. is dan ook ‘leerplan mens & maatschappij en wetenschappen & techniek’ of korter ‘leerplan MMWT’. Dat doet natuurlijk niets af aan het initiële idee achter dit leerplan: een bescheiden werkinstrument dat alle scholen de vrijheid biedt om naargelang hun context hun eigen verhaal te schrijven. We spreken ook liever over wereldoriëntatie. Als je je als leerling leert oriënteren in de wereld lukt dat beter wanneer je meteen in de complexiteit van die wereld stapt. Een kunstmatige opsplitsing draagt volgens ons niet bij aan het betekenisvol leren van leerlingen. Daarom spreken we graag verder over het cahier wereldoriëntatie, zowel in onze interne als externe communicatie.

De kogel is dus door de kerk, het eerste leerplan voor FOPEM-scholen is een feit! Het komende schooljaar nemen we onze tijd om alles grondig te onderzoeken en te realiseren in de scholen alvorens we een nieuw cahier opmaken. We houden jullie op de hoogte!

Benieuwd naar ons eerste leerplan? Bezoek de cahierwebsite!